Bozca Ada

BOZCA ADA:

Bozca ada Türkiye’nin 3. büyük adasıdır .Ege denizinde Gökçe Adadan sonra 2. büyük adasıdır. Çanakkale iline bağlı olan ada 40 km kare alan içinde köyü olmayan tek ilçedir.Adada 12 koy ve 12 burun bulunmakta olup çevresinde irili ufaklı 17 adacık bulunmak tadır. Kışın akan dereleri dışında belirli bir akar suyu olmadığından elektirik çankakale den adaya gelmektedir. Ada çok rüzgar aldığından rüzgar enerjisinden faydalanılmaktadır.

Adanın ismi Antik çağda Leukophrys,Yunan Mitolojisinde Tenedos olarak anılmıştır. Adada yaşam  M.Ö 3000 yıllarına dayanmaktadır.Pek çok medeniyete ev sahipliği yapan adada Pelasg’lar,Fenikeliler,Atinalılar,Yunanlılar,Persler,Büyük İskender,Bizanslar,Cenevizler,Venedikler,ve 1455 yılında osmanlı topraklarını dahil olmuş.Ancak venedikler ile adanın hakimiyeti zaman zaman el değiştirmiş olsa da uzunca yıllar Osmanlı yönetiminde kalmıştır. Balkan savaşı sırasında Yunanistan tarafından işkal edilen ada  1915 yılında Çanakkale savaşları sırasında İngiliz ve Fransa adaya çıkartma yapmış ve adayı lojistik destek için kullanmıştır. Lozan Antlaşması ile 20 Eylül 1923  ada Türkiye Cumhuriyeti ‘e bağlanmıştır.

ASOSS:

Asoss,Edremit körfezi ile Midili karşısında volkan ateğinde ;andezit Kayalıklar üzerine kurulmuş antik çağın önemli merkezlerinden biridir. Tarihi  M.Ö 3000 yıllarına dayanmaktadır. Leleglerin yaşadığı ve Trio Savaşında bölgede denizcilik ve korsanlık yaptığı Homeros’un ilyade ve odise destanında belirtmiştir.

M.Ö VII y.y Midilli üzerinden gelen Aioller tarafından işgal edilmiş .M.Ö 560 Lydialıların eline geçmiş Büyük iskenderin Persleri yenmesi ile tekrar bağımsızlığını ilan etmiştir.Ancak bu gelgitler M.Ö 387 yılında esasen zengin bir tüccar olan Eubolos kendisini Assos kralı ilan etmesine kadar sürmüştür. Ancak ölümünden sonra hizmetkarlarından Hermesias yönetimi ele geçirmiştir. Hermesias’ın bağımsızlığı M.Ö.345 yılına kadar sürmüş, davetini kabul ettiği Pers generallerinden Rhodoslu Memnon tarafından esir alınarak sorgulanmak üzere Pers başkentine göndererek çarmıha gerdirmiştir. Romalılar döneminde büyük gelişme gösteren asoss tarihte hiristiyanlığı ilk kabul eden kentler arasında yer alır. 14.y.y başlarında osmanlıların eline geçen kent zaman içinde önemini kaybetmiştir. 

Assos ve Felsefe

Dünyanın en önemli filozoflarından biri olan Aristotales 3 yıl Asoss’da kalmış M.Ö 347-344 yılları arsında burada felsefe okulu kurmuştur.

M.Ö 387 yılında Asoss kentinde krallığını ilan eden zengin tüccar  Eubolos’un ölümünden sonra kentin yönetimini kölesi Hermenia ele alır.Hermenia felsefe eğitimi için gittiği Atinadaki Platon’un okulunda tanıştığı Aristo’ya Asoss’tan bahseder ve onu davet eder.Aristo M.Ö 347’de Asoss kentine gelir.Burada bir okul kurar.Okulda yaşam ve bilim üzerine çalışmalar yapar ve Hermenias’ın yeğeni Pythias ile evlenir 3 yıl burada çalışmalar yapar. M.Ö 344 yılında Midilli adasına geri döner.Günümüzde Assos felsefeciler için hala önemini koruyor. Bunda Assos’da Felsefe toplantılarını başlatan Örsan K. Öymen’in katkısı büyük. 

Kentin geçim kaynağı:

 Verimli toprakların olmayışından hayvancılık, meyva, şarap ve zeytincilik  olmuştur. Bunun dışında demir ve gümüşü işlemişlerdir. Nitekim akropolün doğu yamaçlarında demir cevheri bulunmuştur. Liman hizmetleri, gümrük bir başka gelir kaynakları idi.Günümüzde Turizm balıkçılık hayvancılık halkın geçim kaynağıdır.

Assos’taki kalıntılar arasında Akropolisdeki Athena Tapınağı, Bizans surları, Hüdavendigar Cami, akropolisin eteklerinde arkaik devirden günümüze kadar iyi korunmuş antik yol ve iki kenarındaki mezarlar, şehir sur duvarları, Gymnasion, Agora, Stoa, Bouleuterion, tiyatro ve kilise ziyaret çilerini beklemektedir.

KENTTE KAZI ÇALIŞMALARI:

Bölgede ilk kazı çalışması 1881-1883 yıllarında Amerikalı arkeolog heyeti başkanı J.T.Clarke tarafından yapılmıştır.Buradan çıkarılan eserler Louvre ve Boston müzelerine götürülmüş bir kısmı hala istanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir.
Tam yüz yıllık bir aradan sonra Assos kazı çalışmaları 1981 yılından  Prof.Dr. Ü. Serdaroğlu tarafından başlatılarak ve 2005 yılında ölümüne kadar devam edilir. 2006 yılında itibaren arkeolojik kazılar Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi adına Doç.Dr. Nusret Arslan tarafından yürütülmektedir.